Situering

Karin Verhelst is geboren te Kinshasa, Kongo in 1957.
Zij studeerde aan het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen en geeft inmiddels zelf les. In haar huidig werk herken ik veel aspecten die betekenisvol zijn geworden in de actuele kunst. Er is het trage proces van het figuratieve schilderen. Sedert de jaren negentig is het figuratieve schilderen opnieuw actueel en niet langer taboe. Vooral Antwerpen is een centrum geworden met mondiale erkenning van die nieuwe schilderkunst, met als basisfiguren Luc Tuymans, Bert de Beule, Eddy de Vos, Guy Van Bossche, Bruno Vekemans en ik durf daar gerust Karin Verhelst aan toevoegen.

Zij werd trouwens geselecteerd in de Belgische bijdrage voor het prestigieuze jaarboek 2000 van hedendaagse Europese kunstenaars onder de titel “New European Artists”. Zij exposeerde op verschillende plaatsen in Vlaanderen, maar ook met succes in Nederland, op Hawaï, in het Duitse Bremen en in het prachtige Provençaalse Gordes, stad van Marc Chagall, Victor Vasarely en Pol Mara. Karin Verhelst schilderde architectonisch opgebouwde stadszichten waar de mens gedepersonaliseerd opdoemt, net als bij die baanbreker van de Pittura Metafisica Giorgio de Chirico.

Ook bij haar zijn de grenzen tussen de waargenomen en de imaginaire ruimte vaag. Binnenskamers is er een geladen sfeer van verstilling, van moeizaam contact. In vele werken die uitgaan van de architectuur, of dit nu het Gugenheimmuseum te New York, de galeries La Fayette te Parijs, het Gouden straatje te Praag is, is de mens zelfs verdwenen of schimmig geworden. In de horizontale werken speelt het licht bovendien een eminente rol. Markant zijn de kleinere werken. Hier is de detaillering prominent aanwezig en wordt de mens centraal gesteld. De kleine portretstudies hebben een grote kracht, die Angelsaksisch aandoen, en een geladenheid hebben die aan de Ierse Brit Francis Bacon en de Weense Brit Lucian Freud doen denken.

Het is goed als kijker deze werken te analyseren en aandachtig na te gaan hoe de kunstenares een picturaal onderzoek heeft uitgevoerd in verband met de ruimte, de compositie, de kleur, de plaats van of het ontbreken van de menselijke figuur binnen de architectuur. Er zijn diverse lezingen van ieder werk mogelijk en dat maakt haar kunst spannend. Zij plaatst zich met een duidelijke persoonlijke en eigen stijl op een lijn die startte in het begin van de Twintigste Eeuw door de Italiaan de Chirico, en ontwikkeld werd door de Amerikaan Edward Hopper met vervreemdende urbane beelden. En op die lijn situeren zich thans schilders als de Duitser Gerhard Richter, de Brit Gavin Maughfling die exposeerde in de Galerie Vanderplanken op de Steenhouwersvest te Antwerpen, en de Antwerpse school die ik zopas vermeldde en inderdaad ook Karin Verhelst. Zij leren ons dat je in de schilderkunst onderzoek kunt voeren, niet alleen naar betekenis, maar ook naar de beeldende kracht van het schilderij, als schilderij, van het medium, naar de link tussen het geschilderde beeld en het gefotografeerde beeld. Niet de materie wordt onderzocht, maar de manier waarop het beeld nog geschilderd kan worden.

Stilistisch sluit Karin Verhelst aan bij een strekking die weliswaar historische wortels heeft, maar die in het voorbije decennium in Antwerpen toch wel markant werd ontwikkeld. Dat schilderen met olieverf op doek tijd vergt, betekent dat je de dingen in de diepte kunt peilen, dat je oppervlakkigheid kunt mijden. Karin Verhelst slaagt hierin. Zij weet haar technisch kunnen aan te wenden om die fragmentatie, die isolatie van de hedendaagse mens vlijmscherp weer te geven. De erkenning van haar talent is dan ook groeiende en wat mij betreft, welgemeend.

Ik kom tot een besluit. Zij vergast ons anno 2003 met werk dat technisch knap is, inhoudelijk betekenisvol, eigentijds omdat het appelleert aan een stijl die ingang heeft gevonden in het galeriewezen en de museumwereld. Ik zou die stijl kunnen omschrijven als figuratief, met een eigen toets, qua kleurklavier eerder verscheiden, in tegenstelling tot de meeste van haar kunstbroeders uit die eerder grijze Antwerpse school, met een lijnstructuur die duidelijk blijft maar niet overheersend is, met een eerder vage perceptie. Het zijn discrete toetsen, die het schilderproces blijvend centraal stellen.

Karin Verhelst is een kunstenares die aansluit bij een hedendaagse richting en die een eerste periode van zich een weg zoeken reeds heeft afgesloten en nu in een tweede fase zit waarin zij consequent een oeuvre uitbouwt.

Ernest Van Buynder, voorzitter Muhka.